Holubtsi – ils «capuns» dall’Ucraina han gustau e colligiau

Susi Rothmund/FMR

Il «brat interculturas» che La Culturella ha organisau la sonda vargada el Center Aua Viva a Mustér ha carmalau 25 vischinas e vischins da Mustér e contuorn. Els ein vegni per s’inscuntrar cun 25 fugitivs dall’Ucraina che vivan dapi biebein in onn el Center Bellavista ni en habitaziuns el vitg. Ina dad ellas ei era Halyna , ina mumma giuvna ch’ei vegnida en Svizra cun ses fegls da 14 e 16 onns. Ella ei stada la persuna da contact per Felicia Deflorin da La Culturella. La dunna da Mustér ei stada l’inizianta dalla sentupada. La redactura dalla FMR ha nezegiau la caschun per dar enqual paterlada duront in gentar che fa gust sin dapli specialitads dall’Ucraina.

Cuschinar e magliar unescha

Felicia Deflorin descriva sesezza sco tip social ed empatic e di: «Jeu sai s’imaginar co igl ei da stuer scappar e viver enzanua egl jester. En talas situaziuns eis ei bien sch’enzatgi pren ins pil maun e segida.» Halyna e Felicia Deflorin ein enqualga sentupadas a Mustér ni era el tren sin viadi alla lavur. Ferton che Felicia Deflorin lavura a Trun, va Halyna a Glion per emprender tudestg e sin viadi sa Felicia Deflorin enqualga gidar ella cul tudestg. Halyna ei scolasta ed aschia instruescha ella ucranes ella scola dils Ucranes a Cuera. «El marcau da Cuera vivan rodund 300 affons da scola», raquenta ella. Enqualga va Halyna era a spass a Mustér ensemen cun Felicia Deflorin, sia mumma Marie Rose Deflorin ed il tgaun. Aschia ein ellas era vegnidas sin l’idea d’organisar in brat cultural cun in’occurrenza da cuschinar tratgas dall’Ucraina. «Las persunas dall’Ucraina che vivan a Mustér ein fetg motivadas da s’integrar», declara Felicia Deflorin. A caschun digl inscunter han Ucranes e vischinas e vischins da Mustér giu la pusseivladad d’emprender d’enconuscher in l’auter. Sentupond el vitg s’enconuschan els ussa plitost e forsa brattan els era enzacons plaids.

Enzaco va ei adina

Discuorer dil magliar ei bunamein sco da discuorer dall’aura. La tematica peglia buca fin ed ei dat adina enzatgei da paterlar. Silmeins per quels che vulan. Per cuschinar ein plitost paucas vischinas e vischins da Mustér stai presents, per gentar e seser da cumpignia ein lu daplirs vegni el Center Aua Viva. Lyudmyla sa talian, Halyna engles e gia dètg bein tudestg, culs auters eis ei stau empauet pli grev da vegnir en discuors. Ch’ei funcziuna tuttina ha Viktor mussau cun schar translatar vi e neu nies discuors d’ina applicaziun. Aschia ha el pudiu raquintar ch’el seigi fugius persuls, ses affons e biadis seigien restai damai ch’ei vivien en ina regiun meins periclitada dall’uiara. El ha era tradiu siu giavisch il pli grond: «Jeu less che l’uiara ell’Ucraina mass a fin ed jeu pudess turnar a casa.» Cun Timur , in buobet carin cun egls tut brins ed in’egliada da stroli, ha la redactura discurriu romontsch. Timur para d’haver capiu, pertgei el ha raquintau ina massa en siu lungatg. Tgei ch’els han discurriu resta secapescha in secret.

Borschtsch cun pampuschkas

Dil «borschtsch» – ch’ei la spisa tradiziunala ell’Ucraina – dat ei mintgacass in tschuat da raquintar. Halyna vegn strusch da calar cu ella raquenta da sia tatta che cuschinavi aunc quella specialitad sul fiug. Quei gustavi tut aparti bein. «Borschtsch» ei ina suppa cun verduras e carn. Tier quella ha ei dau «pampuschkas» – ina sort paun, semegliont a pasta da terscholas cun surengiu agl e dil. Fetg bein han ils «holubtsi» gustau. Quels han las cuschinieras dall’Ucraina cumparegliau culs capuns. Dano ch’igl ei ina pasta rullada en in fegl (da tiasta) han ei denton plitost pauc communabel culs capuns. La tiasta para d’esser ualti presenta ella cuschina dall’Ucraina. Pertgei era «warenyky» vegn cuschinau cun tiasta. Quei ei ina sort pasta che po vegnir emplenida cun empau dil tut, in tec sco raviuls ni tortellinis. La sonda ha ei dau «warenykys» empleni cun truffels e tiasta. Els ein vegni preparai cun carezia ed han gustau bein.